چرا «هفته کاری ۵ روزه» در ایران فراگیر نشده است؟

فرارو- محمدمهدی خاتمی; رویای کاهش روز کاری بالاخره به واقعیت جهانی نزدیک می شود. در روزهای اخیر، دولت بلژیک اعلام کرده است که کارگران و کارمندان از این پس می توانند از کارفرمای خود درخواست یک هفته کاری چهار روزه کنند. بنابراین در بلژیک از این پس 3 تعطیلات آخر هفته قانونی در هفته وجود خواهد داشت.

به گزارش فرارو، همین چند هفته پیش پروژه آزمایشی مشابهی در انگلیس راه اندازی شد که به کارمندان اجازه می داد چهار روز در هفته کار کنند و البته به اندازه قبل درآمد داشته باشند. بنابراین به نظر می رسد که کشورهای بیشتری (به ویژه در اروپا) در تلاش برای کاهش روزهای کاری در طول هفته هستند و البته در صورت گسترش این روند، اجتناب از کشورهایی که با چنین برنامه هایی موافقت نکرده اند دشوار خواهد بود. شد.

مزایای یک هفته کاری 4 روزه چیست؟

برخی از مطالعات رسمی در ولز (بخشی از بریتانیا) نشان می دهد که یک روز کاری چهار روزه نه تنها بهره وری را کاهش نمی دهد بلکه باعث افزایش آن نیز می شود. از سوی دیگر، در حالی که بسیاری از دولت های اروپایی خواهان کاهش «انتشار کربن» هستند، حامیان این طرح استدلال می کنند که با کاهش روزهای کاری، انتشار گازهای گلخانه ای کاهش خواهد یافت.

بر اساس مطالعه ای که در ولز انجام شده است، کاهش روزهای کاری به 4 روز در این کشور باعث ایجاد 38 هزار شغل جدید و کاهش بیکاری می شود. (جمعیت ولز حدود 3.2 میلیون نفر است.)

4 روز کاری اما قبلا در کشورهای دیگر تست شده است. ایسلند، سوئد و اسپانیا در اروپا، و همچنین نیوزلند و ژاپن در آن سوی جهان، در نظر دارند هفته کاری چهار روزه را برای مطالعه تعادل بین کار و زندگی در میان شهروندان خود معرفی کنند.

در مرحله اول یک پروژه آزمایشی چهار روزه در اسپانیا، 200 شرکت اسپانیایی با مجموع بیش از 6000 کارمند، ساعات کار هفتگی کارکنان خود را به 32 ساعت و روزهای کاری را به چهار روز در هفته کاهش خواهند داد. این پروژه حدود 60 میلیون دلار هزینه دارد و توسط دولت تمویل خواهد شد.

برخی از شرکت ها برنامه 4 روزه هفته کاری خود را اصلاح کرده اند. به عنوان مثال، مایکروسافت در شعبه ژاپن خود، روزهای کاری هفتگی را به چهار روز کاهش داده است، با برنامه تخمین زده شده برای افزایش بهره وری کارکنان به طور متوسط ​​40 درصد. در نیوزلند، یک پروژه آزمایشی مشابه افزایش 32 درصدی را در بهره وری کارکنان نشان داد.

همه می خواهند از راه دور کار کنند

اما جنبه دیگری از هفته کاری چهار روزه که عملاً توسط Crown Epidemic آزمایش شده است، «کار از راه دور» است. بر خلاف برخی گزارش‌ها، بر اساس یک مطالعه در بریتانیا، دورکاری بیشتر از کار اداری موثر است. اداره آمار ملی داده‌هایی را منتشر کرده است که نشان می‌دهد کار از خانه می‌تواند سودمندتر و سازنده‌تر از رفتن به دفتر یا سر کار باشد.

مطالعه مشابهی که در کانادا انجام شد نشان داد که پس از اپیدمی کرون، حدود 90 درصد از کارمندانی که از راه دور کار می‌کردند، گفتند که حداقل به اندازه قبل در خانه کارآمد هستند.

بر اساس این گزارش، بیش از نیمی از کارمندان (58٪ از آنها) گفتند که تقریباً همان مقدار کار در ساعت در دفتر کار می کنند، در حالی که حدود یک سوم کارمندان (32٪ از آنها) به صورت نیمه وقت کار می کنند. هر ساعت بیشتر از قبل تاکید می کردند.

کار از راه دور با مزایای اضافی

در همین حال، روند قانونی حمایت از «کار از راه دور» یا «تعادل بین کار و زندگی» در کشورهای مختلف سرعت گرفته است. «پرتغال» یکی از کشورهایی است که به سرعت اقدام به تغییر قانون به نفع دورکاری کرد و تغییرات اساسی ایجاد کرد.

دولت کنونی پرتغال (که البته گرایش های سوسیالیستی نیز دارد) طرحی را در دستور کار قرار داده است که بر اساس آن دورکاری اکنون حق اساسی کارگران است، نه انتخابی که کارفرما می تواند به آنها بدهد.

علاوه بر این، طبق قوانین جدید در این کشور، کارفرما نمی تواند در ساعات غیر کاری با کارمند تماس بگیرد. (یک قانون جدید بلژیک همچنین می گوید که یک کارمند ممکن است تماس های کاری کارفرما را در خارج از ساعات کاری نادیده بگیرد.)
علاوه بر این، در پرتغال، کارفرما باید برخی از هزینه‌های دورکاری مانند برق و اینترنت را بپردازد و کارگران می‌توانند این هزینه‌ها را به عنوان «هزینه نیروی کار» به کارفرما گزارش دهند. بر اساس قوانین جدید، کارفرما حق «نظارت» کارمند را در حین کار ندارد.

یورونیوز در گزارشی به این موضوع پرداخت و این واقعیت شگفت‌آور را اضافه کرد که طبق قوانین جدید پرتغال در مورد دورکاری، کارگران دارای فرزند می‌توانند بدون رضایت کارفرما از راه دور کار کنند و این حقی است که فرزند آنها به سن هشت سالگی برسد. دست یابید، پس انداز خواهند کرد. تنها نکته این است که قوانین جدید فقط برای شرکت هایی اعمال می شود که بیش از 10 نفر را استخدام می کنند.

آیا چنین طرح هایی در ایران امکان پذیر است؟

اما آیا ایران هم می تواند چنین طرح هایی را اجرا کند؟ در مورد “کار از راه دور” می توان مطمئن بود که این اتفاق خواهد افتاد. در حال حاضر در زمینه مشاغلی که دورکاری برای آنها فراهم است، کارمندان و کارفرمایان ایرانی نیز به اردوی حامیان دورکاری پیوسته اند.

دلیل آن مشخص است: هزینه اجاره دفاتر در شهرهای بزرگی مانند تهران، کرج یا اصفهان بسیار بالاست و حذف این هزینه از مجموعه هزینه های کارفرما می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. علاوه بر مزایای دورکاری، امکان جذب نیروی کار حرفه ای (حتی با قیمت کمتر) از استان های دیگر است.

با این حال، بعید است قوانین کار در ایران به گونه ای تغییر کند که “کار از راه دور” را ترویج کند. در حال حاضر قانون کار در ایران (اگرچه روی کاغذ به خوبی نوشته شده است) در عمل اجرا نمی شود: شکایت از کارفرما بسیار سخت و زمان بر است. بیمه بیکاری (به عنوان یک حق اولیه کار) با “اگر” و “اما” بسیاری مواجه است و کار بدون قرارداد (حتی اگر غیرقانونی است) بسیار رایج است.

ایران پس از یک هفته کاری 4 روزه یک قدم از بسیاری از کشورها عقب است. در ایران، هفته کاری پنج روزه هنوز فراگیر نشده و فقط در بخش‌هایی از «بخش عمومی» (مثلاً در سازمان‌های دولتی یا شرکت‌های دولتی) اجرا می‌شود.

اولین قدم معرفی تعطیلات 2 یا 5 روزه در سراسر کشور است که انجام این مرحله آسان است. یک هفته کاری پنج روزه نیز مزایای خود را خواهد داشت: بخش های «تفریحی» اقتصاد (مانند باشگاه های ورزشی، سینما، رستوران ها، مراکز خرید و مراکز تفریحی) می توانند از این روند بهره مند شوند. اما به نظر می رسد بسیاری از مشکلات اجازه نمی دهد چنین مواردی حتی در لیست آرزوهای شهروندان و مسئولان ایرانی قرار گیرد.