[ad_1]
اتوپیا تاریخچه دیپلماسی ایران تا کنون در خصوص استیفای حق آبه هیرمند در عنوان این مقاله خلاصه شده است: شبه دیپلماسی مبتنی بر بی تفاوتی و به قول مشهدی ها گریه و ذکر دردسر. از نمایندگان منطقه در مجلس شورای اسلامی گرفته تا مسئولان مستقر در تهران، همگی همان چیزی را بازگو می کنند که سال هاست افرادی که زندگی می کنند و درگیر موضوع هستند، تکرار می کنند و نشنیده اند.
اکنون نمایندگان از انحراف آبراه، خشکی بانوج و چاه ها، طرح های بلندپروازانه و غیرعلمی و اینکه چگونه مانند آب های عمیق به هوا برخاسته و آب دریای عمان را به سیستان منتقل کنیم، صحبت می کنند. بافت و لحن آنها به گونه ای است که گویی ایران کشوری چند قبیله ای و افغانستان کشوری قدرتمند با تمدن و شعر و فرهنگ هزار ساله است.
همه چیز تغییر کرده و همه چیز بی معنی است. بالاخره بزرگان مردم به همان شعار مهر شده قدیمی متوسل شدند: وقاحت جهانی. این گستاخی جهانی سد کمال خان را ساخت و پرداخت و آب را منحرف کرد و هامون را خشک کرد.
سیاست پاهای شکسته بدون تحلیل عمیق که نشان می‌دهد وقاحت جهانی چگونه و با چه مکانیسم‌هایی عمل می‌کرد و ساختار سیاسی در ایران همزمان با ساخت سد کمال خان چه می‌کرد؟ بیشتر در مورد ساخت اتاق مطلع شده اند؟
در این بحث قدیمی، بی کفایتی و بی مسئولیتی و همچنین سیاست داخلی از دیدگان پنهان مانده است. در کارآمدی سیاست های ایالات متحده و اروپا در توسعه زیرساخت ها و ساخت سد در افغانستان تردیدی وجود ندارد، اما هیچ سرمایه گذاری خارجی را نمی توان به عنوان یک توطئه استعماری تلقی کرد. اگر چنین است، سرمایه گذاری چینی ها در ایران چطور؟ آیا می توان با شعار مرگ بر هر دو، افغانستان را از سدسازی منصرف کرد؟
تاکنون هیچ نشست و کنفرانسی در سطح ملی با کشورهایی مانند ترکیه، پاکستان، روسیه، چین و قطر یا حداقل برخی از آنها در تهران یا به درخواست تهران برای رعایت حقوق آب برگزار نشده است. هجوم فراموشی در مورد مشکل آب در هلمند و در غیاب یک سیاست منسجم و منسجم طالبان در این راه به وجود آمد.
آنها همچنین قصد دارند در جاده فرهرود سد بسازند. بدین ترتیب سیستان با آغاز سال جدید شمسی وارد مرحله جدیدی از بحران آب خواهد شد که در مقالات مفصلی که در سایت مردم شناسی و فرهنگ منتشر شده آن را سال صفر نامیدم.
وزیر موسوم به آب و انرژی افغانستان در دیدارهای اخیر مقامات افغانستان و ایران وعده سرمایه گذاری برای تولید برق از ایرانیان را داده است. آیا بهتر نیست که این سرمایه گذاری ها به تامین آب در هلمند وابسته باشد؟
سیاست اکراه‌آمیز و شک‌آمیز ایران در مورد حقوق آب هیچ منطقی ندارد، این ترس توسط هیئت حاکمه جدید در افغانستان درک شد و ممکن است به شرکا و دوستان جدید آنها در پاکستان و قطر منتقل شده باشد. ایران که پس از فرار اشرف غنی با سیاست منطقی و شکوفایی منطقه ای توانسته بود در افغانستان جای پای خود را به دست آورد و از سال ها مبارزه پرهزینه و قاچاق افغانستان و پناه دادن به افغان ها سود برد، اکنون قافیه چین و ترکیه و ترکیه را از دست داده است. و ترکیه از حقوق قانونی خود چشم پوشی کرد.
این در حالی است که ایران از وادی دیپلماسی آبی وارد دیپلماسی عاطفی شده و با سیاست وعده و وعید می کوشد دل به اصطلاح طالبان را نرم کند. دیپلماسی عاطفی برخاسته از اجتماعات عمیق فکری و فرهنگی است که در حال حاضر بین رهبران ایران و افغانستان وجود ندارد و تنها در سطح کوچه و بازار در میان ملت های مرزی قابل رصد است. همچنین در روابط اجتماعی ناشی از عبور از مرز یا اقتصاد چمدانی. پدیده ای که سال هاست با ایجاد حائل بین ایران و افغانستان از بین رفته است.
ایران باید بر همکاری های زیست محیطی و اقتصادی تمرکز کند، نه اینکه به نفوذ فرهنگی در افغانستان تکیه کند و بنیادگرایی مذهبی طالبان را متحول کند، که در آینده نزدیک غیرممکن خواهد بود.
در غیاب یک سیاست رسمی، قدرتمند و اصلاح طلبانه، راه برای واکنش احساسی و افراطی باز است که نمونه آن جمعیت خشمگین در بازار لبنیات مرزی است. در حالی که گزینه های احتمالی در انظار عمومی مانند حمله هوایی یا حمله پهپادی به سد کمنال خان در دنیای واقعی غیرقابل تصور است، کارکنان دیپلماسی ما باید تاکید کنند که همه گزینه ها روی میز هستند به جز ابرقدرتی مانند آمریکا. او با این شعار سال هاست که دل سیاستمداران ایرانی را ویران کرده است.
در تحقیقات ادبیات و توسعه مکتبی به نام نظریه وابستگی وجود دارد. اگرچه این پارادایم توسعه ریشه در روابط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آمریکای لاتین در دهه‌های 1960 و 1970 دارد، اما دارای یک اصل عمیق است که ساده‌تر می‌شود: زمانی که دشمن، دشمن یا دشمن در حالت خلسه یا سرگیجه قرار می‌گیرد. ضربه وارد کنید!
اکنون که به اصطلاح ” وقاحت جهانی” راه خود را رفته است، باید به میدان رفته و حقوق آب را در چارچوب یک رابطه همه جانبه با هیئت حاکمه جدید افغانستان مورد بحث قرار داده و در مورد آن اقدام کند و البته همیشه یادآوری کند. که: همه گزینه های روی میز!
[ad_2]
